Đau thần kinh toạ do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Đau thần kinh tọa thường biểu hiện bằng đau từ thắt lưng, lan dọc theo mặt sau đùi, mặt bên cẳng chân lan tới gót hoặc bàn chân. Ngồi nhiều, làm nặng hoặc đi lại nhiều thì đau tăng lên, nằm nghỉ sẽ bớt đau. Đôi khi ho hoặc cười lớn cũng đau. Khoảng 90% các trường hợp đau thần kinh tọa là do thoát vị đĩa đệm gây ra. Ngoài đau thần kinh tọa, khối thoát vị chèn ép vào rễ thần kinh còn có thể gây ra tê chân, yếu chân, đặc biệt là yếu bàn chân, đi hay bị rớt dép hoặc dễ vấp ngã, khi bệnh nặng có thể bị teo cơ chân hoặc táo bón, tiểu khó.

Phân loại thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Người ta chia các biểu hiện của thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng ra làm 4 loại: loại đau âm ỉ lan tỏa ở vùng thắt lưng mà không có đau thần kinh tọa (là loại chiếm tỉ lệ cao nhất), loại đau thắt lưng đột ngột dữ dội, loại đau thắt lưng kèm theo đau thần kinh tọa cùng với tê hoặc yếu… và loại chỉ có tê hoặc yếu mà không có đau. Ngoài ra, các thoát vị đĩa đệm (ở cả thắt lưng lẫn ở cổ) đều có thể làm giảm khả năng hoạt động tình dục, và như vậy hãy đừng vội nghi oan cho ông xã hay bà xã của Quí Vị là đã hết yêu Quí Vị rồi, chẳng qua chỉ là do “lực bất tòng tâm” mà thôi.

Nhiều người khi thấy đau vội đi chụp phim XQuang, và thế nào trên tờ giấy kết quả cũng ghi mấy chữ: gai cột sống thắt lưng ở đốt sống này đốt sống kia. Và thế là hoảng hồn, mất ăn mất ngủ. Có người còn lo viết di chúc. Người miệt vườn thì lên thành phố mong kiếm được bác sĩ chuyên khoa, người thành phố lại về quê tìm những lương y danh tiếng… Kết quả thường là sau một thời gian, các “gai” này không những không mất đi mà còn tăng lên. Quí Vị hãy đừng vội lo lắng. Những cái “gai” này thường chẳng gây ra cái gì cả đâu, nó chỉ có giá trị chứng nhận là Quí Vị đã già đi rồi thôi. Các “gai” này là do thoát vị đĩa đệm gây ra nhưng chúng ít khi nào chuyển thành bệnh. Còn khi các thoát vị đĩa đệm gây bệnh thì chúng thường chưa kịp gây ra “gai”, cho nên người ta còn gọi đa số các thoát vị đĩa đệm gây ra bệnh là các thoát vị đĩa đệm “mềm” để phân biệt với số rất ít các thoát vị đĩa đệm “cứng” là do các “gai” gây ra bệnh.

Điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Tập luyện và vật lí trị liệu là phương pháp đầu tiên để chữa bệnh này. Chỉ đến khi bệnh nặng người ta mới cần đến thuốc vì thuốc gì cũng vậy (kể cả thuốc Nam hay thuốc Bắc) bao giờ cũng có hai mặt: lợi và hại. Khi Quí Vị có yếu hoặc teo cơ, gây ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hay công việc của Quí Vị, hoặc khi có rối loạn đi tiểu, đi cầu hoặc khi đau hay tê, yếu kéo dài không giảm dù đã được tập vật lí trị liệu và dùng thuốc (ít nhất là 3 tuần) thì các bác sĩ mới cân nhắc đến việc mổ cho Quí Vị.

Có một thời người ta đề cao vai trò của laser và sóng radio cao tần trong việc giảm áp đĩa đệm để điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm. Tuy nhiên, việc đề cao quá mức tác dụng của laser và sóng radio cao tần đã dẫn đến hiện tượng lạm dụng kĩ thuật chứ thực ra đối với các trường hợp thoát vị đĩa đệm đã cần mổ rồi thì hoàn toàn không còn có thể giảm áp được bằng laser hay sóng radio cao tần.

Mổ hở là phương pháp mổ truyền thống, đã được các bác sĩ áp dụng từ hàng trăm năm nay. Khoảng 40 năm lại đây mổ hở được cải tiến hơn nhờ việc sử dụng kính hiển vi phẫu thuật nên kết quả mang lại rất khả quan trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, mổ hở (dù có sử dụng kính hiển vi phẫu thuật) cũng vẫn là phương pháp có mức độ xâm lấn cao, thời gian phục hồi sau mổ lâu, tỉ lệ biến chứng còn khá cao.

Các phương pháp mổ thoát vị đĩa đệm thắt lưng bằng nội soi có mức độ xâm lấn ít hơn so với mổ hở, trong đó, các phương pháp nội soi theo nguyên lí do Yeung đề ra (gọi chung là nội soi YES) là một phương pháp có độ xâm lấn nhỏ nhất, cho kết quả tốt nhất với tỉ lệ tai biến thấp nhất. Trong một tương lai không xa, phẫu thuật nội soi YES có thể sẽ thay thế hoàn toàn cho việc mổ hở để điều trị thoát vị đĩa đệm thắt lưng.

Tập luyện thể thao, đặc biệt là bơi lội, sống trong một môi trường trong sạch, thường xuyên vận động, tránh ngồi lì một chỗ và đừng để cho mình trở thành béo phì sẽ giúp cho cái cột sống của Quí Vị khỏe hơn, không “trở chứng” và “hành hạ” Quí Vị, và cũng dễ gây lòng tin cho bà xã (hay ông xã) của Quí Vị hơn.