Thoái hóa khớp cột sống thường gặp ở người lớn tuổi, tuy nhiên, khi phối hợp với bệnh viêm khớp, có thể gặp bệnh này ở những người trẻ tuổi. Bệnh thoái hóa khớp cột sống do khớp của cột sống bị thoái hóa. Đa số các trường hợp bao khớp phì đại, ngấm vôi và nứt vỡ, rách đứt, từ đó khớp không còn ổn định, mỗi khi người bệnh di chuyển, các thành phần của khớp lại bị lúc lắc, xục xịch, tạo nên sự mất ổn định của khớp cột sống gọi là mất vững.

Sự xê dịch của các cấu trúc xương ở đĩa cuối của thân đốt sống và các khớp trong bệnh lí mất vững kích thích quá trình tái tạo các dây chằng hoặc các cấu trúc liên quan, làm cho các dây chằng và bao khớp cứ ngày càng phì đại to ra, dần dần gây hẹp lỗ liên hợp hoặc hẹp ống sống ngày càng nặng.

Biểu hiện của bệnh mất vững cột sống thắt lưng

Bệnh lí mất vững cột sống thắt lưng thường biểu hiện bằng đau thắt lưng, thường gây ra hiện tượng tê một hoặc hai chân, đặc biệt hiện tượng này tăng lên khi đi, đi càng xa tê càng nhiều và đến một mức nào thì hai chân co cứng, người bệnh không thể đi tiếp được mà phải nghỉ. Hiện tượng này gọi là hiện tượng “giả cách hồi”, giống như hiện tượng cách hồi (đi – nghỉ – đi – nghỉ…) hay gặp ở các bệnh lí hẹp hoặc tắc động mạch chân. Trong bệnh lí mất vững cột sống, thường hai chân không bị lạnh và mạch mu chân vẫn đập bình thường, ngược lại với trường hợp thuyên tắc động mạch, chân thường lạnh và mạch mu chân không nhảy. Ngoài ra, suy van tĩnh mạch hai chân cũng cho triệu chứng tương tự và thường kèm theo phù hai chân khi đi nhiều.

Sự mất vững là nguyên nhân gây đau hàng đầu trong bệnh lí mất vững cột sống thắt lưng. Ngoài ra, yếu tố gây đau trong bệnh lí mất vững thường có kèm theo quá trình viêm bởi sự xuất hiện của một lớp mô viêm xuất hiện khi các cấu trúc kế cận bị xê dịch, chà xát lên nhau khi người bệnh cử động, đi lại. Mất vững cột sống thắt lưng còn có thể gây ra đau thần kinh tọa, giảm hoặc mất cảm giác, yếu hoặc liệt một hoặc cả hai chân giống như trong bệnh lí thoát vị đĩa đệm thắt lưng.

Biểu hiện của bệnh mất vững cột sống cổ

Nếu mất vững xảy ra ở cột sống cổ, ngoài hiện tượng đau cổ vai và các biểu hiện của bệnh lí rễ, bệnh lí tủy giống như trong bệnh lí thoát vị đĩa đệm cột sống cổ, triệu chứng chóng mặt khi cử động cổ tương đối phổ biến. Triệu chứng này làm cho các bác sĩ hay bị nhầm lẫn với rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, trong bệnh lí mất vững cột sống cổ, chóng mặt chỉ xảy ra khi cử động cổ, còn nếu người bệnh nẹp cổ lại thì nằm, ngồi, xoay trở thế nào cũng không bị chóng mặt.

Điều trị bệnh mất vững cột sống

Dùng thuốc và các phương pháp vật lí trị liệu như nhiệt trị liệu, ion, từ trường… cùng với bất động cột sống bằng nẹp ngoài là phương pháp chữa bệnh đầu tiên được áp dụng. Việc bất động cột sống bằng nẹp ngoài được thực hiện khi bệnh nặng nhưng chưa mổ hoặc ở giai đoạn cấp của bệnh, khi người bệnh đau nhiều, đau dữ dội, không thể di chuyển được. Đối với các trường hợp mất vững còn nhẹ và mới chỉ có đau thắt lưng hoặc đau cổ, chưa có đau lan đi xuống tay hoặc chân hoặc khi chưa có biểu hiện của bệnh lí tủy (trong trường hợp mất vững cột sống cổ), việc tập cử động vùng khớp bị mất vững có ý nghĩa rất quan trọng. Sự cử động kích thích quá trình liền lại các cấu trúc bị rách đứt, làm trẻ hóa các dây chằng, bao khớp do việc tăng tốc quá trình tiêu hủy các tế bào thoái hóa.

Khi mất vững trở nên trầm trọng, gây ra các thương tổn thần kinh hoặc làm giảm nghiêm trọng khả năng đi lại của bệnh nhân, đặc biệt là khi hiện tượng “giả cách hồi” xuất hiện thường xuyên, thường người ta phải giải quyết bằng mổ.

Mục đích của cuộc mổ điều trị bệnh lí mất vững là làm vững lại cột sống, đồng thời giải phóng các cấu trúc thần kinh ra khỏi sự chèn ép. Để làm vững cột sống, người ta phải hàn xương giữa các đốt sống mất vững. Muốn cho xương ghép liền tốt giữa các đốt sống, khu vực đó phải được bất động. Hiện nay, bất động tốt nhất, cho kết quả liền xương tốt nhất là bất động bằng dụng cụ bất động trong (còn gọi là nẹp vít). Dụng cụ này gồm những vít bằng kim loại bắt vào thân đốt sống và được kết nối với nhau bằng các thanh dọc, thanh ngang hoặc hệ thống các nẹp cũng được chế tạo từ kim loại. Trong một khoảng thời gian nhất định, hệ thống này bất động các đốt sống, tạo điều kiện cho xương mọc ra, hàn liền các đốt sống vào với nhau, từ đó cột sống trở nên vững chắc.